MOBİL
İSKELE

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan tebliğin en önemli getirilerinden birisi de iskeleye ait hesap ve detay çizimlerin yapı ruhsatiyesi almak için sunulan müracaat dilekçesi ekindeki ruhsat eki statik proje dâhilinde ilgili idareye teslim edilmesidir. Ahşap iskelelerin statik hesapları ile detay çizimlerinin ilgili proje müellifince yapılması ve ruhsat eki statik proje dâhilinde kabul edilmesi tebliğ ekinde belirtilmektedir. Statik hesapların yapılabilmesi ve ilgili idareye teslim edilebilmesi için malzeme niteliklerinin(taşıma kapasitesi/dayanım) belirli olması gerekmektedir. Dayanımı belli olmayan herhangi bir ahşap malzemenin kullanılması güvenli çalışma açısından uygun değildir. Dolayısıyla dayanımı belli olan sınıflandırılmış keresteler iskele çalışmalarında kullanılmalıdır. Ahşap iskeleler ile ilgili standart çalışması Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Türk Standardları Enstitüsü uzmanlarından oluşan bir komisyon tarafından yürütülmektedir. İskele yüksekliği 13,5 metreden daha az olduğunda eğer ahşap iskele kullanımı tercih edilecekse, hazırlanmakta olan standarda uygun iskeleler kurulacaktır. Dolayısıyla maliyetin düşürülmesi için ahşap iskele kullanımına kaçınılması gibi bir durum olmayacak ve kurulum kolaylığı ve kullanım ömrü gibi kriterler de dikkate alındığında çelik/alüminyum iskeleler tercih sebebi olabilecektir.

Korkulukların amacı çalışan düşmesinin önlenmesidir. İskele ön ve kısa kenarlarında korkuluklar ve topuk levhaları yer almaktadır. Yapıya bakan taraflarda ise çalışanın düşmemesi için iskelenin yapıya mümkün olduğunca yakın kurulması esastır. Yapılan çalışmanın niteliğinden ya da iskelenin kurulduğu çalışma yüzeyinden dolayı iskele çalışanın düşmesine neden olabilecek bir açıklık bırakılarak kurulmak zorunduysa, düşmeye karşı mutlaka tedbir alınmalı ve öncelikle toplu korunma tedbirlerine başvurulmalıdır. Korkulukların kullanılması, yapıya doğru çıkma platformların oluşturulması gibi tedbirler ile düşmeye karşı korunma sağlanmalıdır. Her zaman risk değerlendirmesi dikkate alınmalı, alınan tedbirlerin yeni riskler ortaya çıkarmamasına dikkat edilmelidir.

Alınacak önlemlerde toplu korunma tedbirlerine öncelik verilmesi esastır. Toplu korunma tedbirlerinin riski tamamen ortadan kaldıramadığı, uygulanmasının mümkün olmadığı, geçici olarak kaldırılmasının gerektiği vb. durumlarda ise kontrol hiyerarşisinin son basamağı olan kişisel koruyucu donanım kullanımına başvurulmalıdır.(Bknz. Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği, EK-4, Yüksekte Çalışma). İskelelerde düşme riskine karşı toplu korunma korkuluk sistemleri ile sağlanmaktadır. Bunun yanı sıra örneğin asma iskelelerde korkuluklarla birlikte çalışanların tam vücut emniyet kemerlerini düşey yaşam hattına bağlaması da zorunludur. Cephe iskelelerinin kurulum ve söküm aşamalarında düşmeye karşı geçici platform ya da geçici korkuluk veya benzeri sistemler kullanılarak düşmeye karşı bir üst katın korkulukları yerleştirilerek toplu korunma tedbirlerine başvurulmaktadır.(Bu sistemlerin yerleştirilmesi sırasında da KKD kullanımı gerekebilmektedir.) Bu sistemler uygulanamıyorsa, kurulum ve söküm işlemlerinde uygun noktalara bağlanmış kişisel koruyucu donanımlar kullanılmalıdır. Standartlara uygun, güvenli şekilde kurulmuş bir cephe iskelesinde ise korkuluklar ve diğer hususlar eksiksiz yer aldığından toplu korunma tedbirleri sağlanmış olmaktadır. Ancak bu noktada mevcut tedbirlerin yeterliliği sorgulanmalı ve düşmeye karşı KKD kullanımına karar verilmesinde; çalışma ortamı, çevre koşulları, kullanılan alet ve iş ekipmanları, çalışanın fiziksel özellikleri vb. kriterler göz önünde bulundurularak yapılan risk değerlendirmesi esas alınmalıdır.

Kurma, kullanma ve sökme planının dayanağı İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği'dir. Bu plan seçilen iskelenin karmaşıklığına bağlı olarak yapı işlerinde inşaat mühendisi, inşaat teknikeri veya yüksek teknikeri; gemi inşası ve sökümü işlerinde ise gemi inşaatı mühendisi tarafından yapılır veya yaptırılır. Ayrıca planın iskele ilgili detay bilgilerini içeren standart bir form şeklinde hazırlanabileceği yönetmelik hükmünde belirtilmektedir.

Planda aşağıdaki hususlar yer alabilir:

• İskele ile ilgili bilgiler (Türü, yük ve genişlik sınıfları vb.),
• İskelenin kurulacağı yapı ve çevreye ait bilgiler (yaya ve araç trafiği, kazı çalışmaları, yüksek gerilim hatları, zemin koşulları, bağlandığı yapının durumu vb.),
• Yüksekte çalışma sırasında çalışan düşmesi, malzeme düşmesi ve diğer risklere karşı alınması gereken önlemler,
• Üreticiden temin edilen kullanım kılavuzunda belirtilen hususlar da dikkate alınarak kurulum ve söküm işlemlerinin hangi sıralamaya göre yapılması gerektiği,
• İskele malzemelerinin istiflenmesi, taşınması, kaldırılması ve indirilmesi sırasında dikkat edilecek hususlar (malzeme düşmesi, ergonomi vb.),
• Ankrajla ilgili hususlar ( Malzeme bilgileri, yapı üzeri ankraj noktaları/modeli vb.)
• İş ekipmanları, el aletlerinin güvenli kullanımı,
• İskelenin kurulumu sırasında, iskele üzerinde çalışma boyunca ve söküm sırasında güvenli çalışma yöntemleri,
• İskelenin bileşenlerinin düzenli olarak ve söküm sonrası kontrolü ile ilgili hususlar,
• Düzen ve temizlik,
• Sağlık ve güvenlik işaretleri (kullanılması gereken işaretler, işaretlerin asılacağı yerler vb).